Author Archives
-
1711 Wyprawa prucka
Karol XII po klęsce połtawskiej latem 1709 r. przekroczył granicę turecką i znalazł się na jej terytorium, gdzie robił wszysko, aby nakłonić sułtana do rozpoczęcia wojny z Rosją. Car Piotr I z dużym niepokojem obserwował poczynania króla szwedzkiego i już… Read More ›
-
Gustaw V – 2 korony 1921 – moneta okolicznościowa „400. rocznica wojny wyzwoleńczej Gustawa Wazy”
Moneta okolicznościowa wyemitowana z okazji 400. rocznicy wybuchu pod przywództwem Gustawa Erikssona (Vasa) powstania przeciwko królowi Chrystianowi II (1521)…
-
1520 Inwazja Chrystiana II na Szwecję
Rok 1520 stanowi ważną cezurę w dziejach Szwecji, która po raz ostatni w swej historii została podbita przez inne państwo. Tę datę w historii tego kraju przyjmuje się też za koniec średniowiecza i początek epoki nowożytnej, kiedy po rozpoczętym w 1521 r. powstaniu i wyzwoleniu Szwecji spod dominacji duńskiej jej królem wybrany został w 1523 r. Gustaw Waza – twórca narodowej monarchii szwedzkiej.
-
Święty Botwid (Botvid) (2 poł. XI w.–ok. 1120)
Święty Kościoła katolickiego, patron Södermanlandu Ur. 2 poł. XI w., Södertörn, Södermanland Zm. ok. 1120 r., wyspa Rågö, archipelag Södermanlandu Św. Botwid ze swymi atrybutami: toporem i rybą, parafia św. Botwida w Fitji, fot. zbigur (2019) Święty Botwid (Botvid) (2… Read More ›
-
Kościół Fårö
Kościół murowany, położony na łagodnym wzniesieniu przy głównej drodze przecinającej wyspę Fårö (na północ od Gotlandii), z pięknym widokiem na pobliską zatokę morską. Budowla, gruntownie przebudowana w XIX w., zatraciła swój pierwotny średniowieczny charakter. Na przykościelnym cmentarzu został pochowany Ingmar… Read More ›
-
1546–1547 Wojna szmalkaldzka
W lipcu 1546 r. wybuchła tzw. wojna szmalkaldzka (1546–1547) między katolickim cesarzem Karolem V Habsburgiem a skupionymi w Związku Szmalkaldzkim protestanckimi książętami i wolnymi miastami Rzeszy Niemieckiej. Motywy religijne odegrały w tym konflikcie drugorzędną rolę, niektórzy protestanci z księciem Maurycym saskim znaleźli się w obozie katolickim. Na czoło wysunęły się motywy polityczne – wzmocnienie władzy cesarskiej w Niemczech poprzez zniszczenie jej protestanckich przeciwników. Zwyciężył obóz cesarski. Związek Szmalkaldzki został rozbity, a jego przywódcy, elektor saski Jan Fryderyk Wspaniałomyślny i landgraf heski Filip Wielkoduszny, zostali uwięzieni.
-
Engelbrekt Engelbrektsson (ok. 1390–1436)
Engelbrekt Engelbrektsson (ok. 1390–1436), przywódca rozpoczętego w 1434 r. powstania ludowego przeciwko rządom Eryka Pomorskiego, wybrany w 1435 r. „naczelnikiem Szwecji” (rikshövitsman). Dawna narodowo-romantyczna historiografia szwedzka uważała Engelbrekta za wzór narodowego bohatera w walce o wolność i symbol wolnościowego ducha Szwedów.
-
1696 Druga wyprawa Piotra I na Azow
Car wyciągnął słuszne wnioski z nieudanego oblężenia Azowa w 1695 r. Bez floty nie mógł odciąć obrońców twierdzy od dowozu zaopatrzenia drogą morską. Z charakterystyczną dla siebie energią Piotr I zabrał się do przygotowań do kampanii 1696 r. i budowy własnych okrętów. Celem, podobnie jak i w roku 1695, miał być Azow. Upadek tej twierdzy latem 1696 r. miał swoje dalsze następstwa. Zdobycie ujścia Donu otwierało wyjście na Morze Azowskie. Dla dalszej ekspansji rosyjskiej na Morze Czarne konieczna była silna flota. Za datę narodzin rosyjskiej floty wojennej uważa się dzień 20/30 października 1696 r., kiedy Duma Bojarska uradziła „Morskim sudam byt’!”…
-
1695 Pierwsza wyprawa Piotra I na Azow
„Żartowaliśmy pod Kożuchowem, a teraz jedziemy bawić się pod Azow”, pisał na początku 1695 r. Piotr I do Fiodora Apraksina. Car zamierzał wznowić działania wojenne przeciw Turcji, których głównym celem miało być zdobycie Azowa, tureckiej twierdzy strzegącej ujścia Donu do Morza Azowskiego. Piotr I był pewien sukcesu…
-
1527–1528 Powstanie Daljunkerna (Daljunkerns uppror)
Po stłumieniu i straceniu przywódców powstania z 1525 r. w Dalarna rozpoczęły się nowe niepokoje. Na początku 1527 r. do króla doszły wieści o działalności człowieka podającego się za „Nilsa Sture”, syna regenta Stena Sture Młodszego, a w historiografii nazywanego Daljunkernem.
-
1524–1525 Pierwsze powstanie w Dalarna (Första dalaupproret)
Na początku stycznia 1524 r. z niewoli duńskiej powróciła wdowa po Stenie Sture Młodszym, Kristina Gyllenstierna wraz z synem Nilsem. Okazało się, że ma ona nadal nadzieję na powrót do władzy stronnictwa Sturów. Kristina Gyllenstierna przybyła wraz z synem Nilsem do Kalmaru, który znajdował się pod kontrolą Berenda von Melen. Jej przybycie na nowo wzbudziło nadzieję wśród ludzi niezadowolonych z nowych porządków zaprowadzanych przez Gustawa Wazę.
-
Erik Larsson Sparre (1550–1600)
Urodził się 13 lipca 1550 r. jako syn marszałka Szwecji Larsa Siggessona Sparre i Britty Turesdotter (Trolle). W młodości otrzymał bardzo dobre wykształcenie. Studiował w Padwie i prawdopodobnie we Frankfurcie nad Odrą. Władał językami łacińskim, włoskim, francuskim i niemieckim. Od 1574 r. obejmował wysokie urzędy w państwie. W 1575 lub 1576 r. wszedł w skład Rady Królestwa.
-
Eugeniusz Sabaudzki (1663–1736)
Książę Eugeniusz Sabaudzki (Eugeniusz Franciszek, książę Sabaudii-Carignano; ur. 18 X 1663, Paryż, zm. 21 IV 1736, Wiedeń), feldmarszałek austriacki, jeden z najwybitniejszych wodzów przełomu XVII i XVIII w., mecenas sztuki i nauki. Wsławił się zwycięstwami nad Turkami oraz w wojnie o sukcesję hiszpańską (1701–1714).
-
Carl Michael Bellman (1740–1795)
Poeta i kompozytor, jeden z największych skaldów szwedzkich Ur. 4 lutego 1740 r., Sztokholm (Maria Magdalena församling) Rodzice: Johan Arendt Bellman (1707–1765) i Catharina Hermonia (1717–1765) Zm. 11 lutego 1795 r., Sztokholm (Klara församling) Carl Michael Bellman, mal. Per Krafft,… Read More ›
-
1581 Oblężenie Narwy
6 września 1581 r. wojska szwedzkie pod wodzą Pontusa De la Gardie szturmem zdobyły pozostającą od 1558 r. w rękach moskiewskich Narwę, kładąc tym samym kres tzw. żegludze narewskiej. Po wdarciu się do miasta żołnierze szwedzcy wymordowali większość mieszkańców i… Read More ›
zbigur.org 