Karol XII po klęsce połtawskiej latem 1709 r. przekroczył granicę turecką i znalazł się na jej terytorium, gdzie robił wszysko, aby nakłonić sułtana do rozpoczęcia wojny z Rosją. Car Piotr I z dużym niepokojem obserwował poczynania króla szwedzkiego i już… Read More ›
Rok 1520 stanowi ważną cezurę w dziejach Szwecji, która po raz ostatni w swej historii została podbita przez inne państwo. Tę datę w historii tego kraju przyjmuje się też za koniec średniowiecza i początek epoki nowożytnej, kiedy po rozpoczętym w 1521 r. powstaniu i wyzwoleniu Szwecji spod dominacji duńskiej jej królem wybrany został w 1523 r. Gustaw Waza – twórca narodowej monarchii szwedzkiej.
W lipcu 1546 r. wybuchła tzw. wojna szmalkaldzka (1546–1547) między katolickim cesarzem Karolem V Habsburgiem a skupionymi w Związku Szmalkaldzkim protestanckimi książętami i wolnymi miastami Rzeszy Niemieckiej. Motywy religijne odegrały w tym konflikcie drugorzędną rolę, niektórzy protestanci z księciem Maurycym saskim znaleźli się w obozie katolickim. Na czoło wysunęły się motywy polityczne – wzmocnienie władzy cesarskiej w Niemczech poprzez zniszczenie jej protestanckich przeciwników. Zwyciężył obóz cesarski. Związek Szmalkaldzki został rozbity, a jego przywódcy, elektor saski Jan Fryderyk Wspaniałomyślny i landgraf heski Filip Wielkoduszny, zostali uwięzieni.
Car wyciągnął słuszne wnioski z nieudanego oblężenia Azowa w 1695 r. Bez floty nie mógł odciąć obrońców twierdzy od dowozu zaopatrzenia drogą morską. Z charakterystyczną dla siebie energią Piotr I zabrał się do przygotowań do kampanii 1696 r. i budowy własnych okrętów. Celem, podobnie jak i w roku 1695, miał być Azow. Upadek tej twierdzy latem 1696 r. miał swoje dalsze następstwa. Zdobycie ujścia Donu otwierało wyjście na Morze Azowskie. Dla dalszej ekspansji rosyjskiej na Morze Czarne konieczna była silna flota. Za datę narodzin rosyjskiej floty wojennej uważa się dzień 20/30 października 1696 r., kiedy Duma Bojarska uradziła „Morskim sudam byt’!”…
„Żartowaliśmy pod Kożuchowem, a teraz jedziemy bawić się pod Azow”, pisał na początku 1695 r. Piotr I do Fiodora Apraksina. Car zamierzał wznowić działania wojenne przeciw Turcji, których głównym celem miało być zdobycie Azowa, tureckiej twierdzy strzegącej ujścia Donu do Morza Azowskiego. Piotr I był pewien sukcesu…
Po stłumieniu i straceniu przywódców powstania z 1525 r. w Dalarna rozpoczęły się nowe niepokoje. Na początku 1527 r. do króla doszły wieści o działalności człowieka podającego się za „Nilsa Sture”, syna regenta Stena Sture Młodszego, a w historiografii nazywanego Daljunkernem.
Na początku stycznia 1524 r. z niewoli duńskiej powróciła wdowa po Stenie Sture Młodszym, Kristina Gyllenstierna wraz z synem Nilsem. Okazało się, że ma ona nadal nadzieję na powrót do władzy stronnictwa Sturów. Kristina Gyllenstierna przybyła wraz z synem Nilsem do Kalmaru, który znajdował się pod kontrolą Berenda von Melen. Jej przybycie na nowo wzbudziło nadzieję wśród ludzi niezadowolonych z nowych porządków zaprowadzanych przez Gustawa Wazę.
6 września 1581 r. wojska szwedzkie pod wodzą Pontusa De la Gardie szturmem zdobyły pozostającą od 1558 r. w rękach moskiewskich Narwę, kładąc tym samym kres tzw. żegludze narewskiej. Po wdarciu się do miasta żołnierze szwedzcy wymordowali większość mieszkańców i… Read More ›
W pierwszym okresie panowania Gustawa Wazy nieprzychylne nowemu królowi nastroje panowały wśród ogółu ludności. Oba powstania w Dalarna z lat 1524–25 i 1527–28 miały wiele przyczyn, m.in. ciężary ekonomiczne, które musiała ponosić ludność w niespokojnych latach 20. XVI w. Pewną… Read More ›
19 lutego (2 marca)[1] 1714 r. rozegrała się jedna z większych bitew wielkiej wojny północnej (1700–1721) – bitwa pod Storkyro (lub pod Napue)[2]. Do starcia doszło pod niewielką wsią Napo (fiń. Napue), niedaleko kościoła Storkyro (Isokyrö) w Ostrobotni. Słabsze liczebnie… Read More ›
Pod koniec średniowiecza nastąpiły poważne zmiany w europejskiej sztuce wojennej. Swoje znaczenie na rzecz zaciężnego lub najemnego żołnierza zawodowego utraciło ciężkozbrojne rycerstwo. Podstawą uzbrojenia stała się udoskonalona broń palna. Zmianie uległa taktyka walki i sposób prowadzenia działań wojennych. W bitwach… Read More ›
Wielkie powstanie chłopskie w Smålandzie (1542–1543) – powstanie Nilsa Dacke (Dackefejden) – rozpoczęło się od ataku na domostwo znienawidzonego przez miejscowych chłopów wójta okręgu (härad) Södra Möre. Wydarzenia te rozegrały się w niedzielę 20 czerwca 1542 r. w położonej na… Read More ›
Dzieje polityczne Szwecji wczesnośredniowiecznej charakteryzują się bezwzględną walką o władzę pomiędzy kolejnymi pretendentami do tronu. Walki pomiędzy przedstawicielami rodów Erykidów i Swerkerydów wypełniają 2 poł. XII i początek XIII w. W 1 poł. XIII w. wygasły oba rody, najpierw potomkowie… Read More ›
W drugiej połowie XIII i na początku XIV w. trwały walki wewnętrzne najpierw pomiędzy synami jarla Birgera, a następnie pomiędzy synami Magnusa Ladulåsa. Walki te wypełnia wiele dramatycznych epizodów, których kulminacją jest „Gościna w Nyköping” (Nyköpings gästabud) w 1318 r…. Read More ›
Kilka minut po 10, w czwartek 23 sierpnia 1973 r., do głównego oddziału Kreditbanken przy placu Norrmalmstorg 2 w centrum Sztokholmu wszedł zamaskowany mężczyzna. Po wejściu do lokalu banku oddał salwę z pistoletu maszynowego i wezwał w języku angielskim zaskoczonych pracowników do położenia się na ziemi („Get down to the floor. The party starts now!”)
zbigur.org 