Regent Szwecji (1599–1604)

Król Szwecji (1604–1611)

Ur. 4 października 1550 r., Sztokholm (Zamek Trzech Koron)

Rodzice: Gustaw Waza i Małgorzata Eriksdotter (Leijonhufvud)

Zm. 30 października 1611 r., Nyköping (Nyköpingshus), pochowany 21 kwietnia 1612 r. w katedrze w Strängnäs

Karol IX, mal. nieznany (Wikimedia Commons)

Karol IX Waza, Karol Sudermański, szw. Hertig Karl, Karl IX (1550–1611), regent (1599–1604) i król Szwecji (1604–1611). Brat przyrodni Eryka XIV, brat Jana III, stryj Zygmunta (III). Ojciec Gustawa II Adolfa. Przed Karolem IX znani są dwaj władcy Szwecji o imieniu Karol. Podobnie jednak jak Eryk XIV, przyjął on wysoki IX numer do swojego imienia za dziełem historycznym Johannesa Magnusa Historia de omnibus Gothorum Sveonumque regibus.

Życiorys

Urodzony 4 października 1550 r. na zamku Trzech Koron w Sztokholmie, jako najmłodszy syn króla Szwecji Gustawa I Wazy (ok. 1496–1560) z jego drugiego małżeństwa z Małgorzatą Eriksdotter (Leijonhufvud) (1516–1551). Po śmierci Gustawa Wazy (1560) objął naznaczone mu przez ojca księstwo obejmujące prawie cały Södermanland, większą część Närke, kilka parafii w Västmanlandzie, część häradu Vadsbo w Västergötlandzie i cały Värmland.

…

Zmarł 30 października 1611 r. w Nyköping. Pochowany został 21 kwietnia 1612 r. w katedrze w Strängnäs.

Rodzina i potomstwo

11 maja 1579 r. poślubił w Heidelbergu Annę Marię Wittelsbach (szw. Maria av Pfalz; 1561–1589), córkę elektora Palatynatu Reńskiego Ludwika VI (Pfalz-Simmern; 1539–1583) i Elżbiety heskiej (1539–1582). Z tego małżeństwa pochodziło sześcioro dzieci:

• Małgorzata Elżbieta (1580–1585)
• Elżbieta Sabina (1582–1585)
• Ludwik (ur. i zm. 1583)
• Katarzyna (1584–1638), w 1615 r. poślubiła palatyna Jana Kazimierza Wittelsbacha (Pfalz-Zweibrücken); matka Karola X Gustawa
• Gustaw (ur. i zm. 1587)
• Maria (1588–1589).

Jego drugą żoną była poślubiona w sierpniu 1592 r. w Nyköping Krystyna holsztyńska (szw. Kristina av Holstein-Gottorp; 1573–1625), córka księcia Holsztynu-Gottorp Adolfa (1526–1586) i Krystyny heskiej (1543–1604). Z tego związku pochodziło czworo dzieci:

• Gustaw II Adolf (1594–1632), król Szwecji (1611–1632)
• Maria Elżbieta (1596–1618), poślubiła Jana (1589–1618), księcia Östergötlandu
• Krystyna (1598–1599)
• Karol Filip (1601–1622).

Ze związku z nałożnicą (frilla) Karin Nilsdotter (ok. 1550–1613):

• Carl Carlsson Gyllenhielm (1574–1650).

Ikonografia (wybór)

Malarstwo historyczne

Książę Karol znieważa ciało Klasa Fleminga, mal. Albert Edelfelt, 1878 r. (Wikimedia Commons)

Nagrobek

Nagrobek Karola IX Wazy w katedrze w Strängnäs, fot. zbigur (2018)

Wybrana literatura

• Palme Sven Ulric: Karl IX [w:] Svenskt biografiskt lexikon, Bd 20 (1973–1975).
• Nordisk familjebok (1910) Karl IX.

Kategorie:Biogramy, Nowożytność

Tagi: Karol IX Waza, Władcy Szwecji