1397–1523 Unia kalmarska

17 czerwca 1397 r. w Kalmarze odbyła się ceremonia koronacji Eryka Pomorskiego na króla Danii, Szwecji i Norwegii[1]. Unia trzech państw skandynawskich, która miała przetrwać do 1523 r., stała się faktem. Większą część historii unii kalmarskiej w XV i na początku XVI w. wypełniły spory wewnętrzne i walki pomiędzy różnymi frakcjami politycznymi. Krzyżowały się tutaj interesy poszczególnych grup możnych, kolejnych królów i regentów.

Tzw. list unijny (1397) (Wikimedia Commons)


Geneza

Zawartą w 1397 r. w Kalmarze unię trzech królestw skandynawskich poprzedzała unia personalna między Norwegią i Szwecją z 1319 r., kiedy Magnus Eriksson został władcą obu państw oraz unia personalna między Danią i Norwegią z 1375 r. Wówczas królem Danii wybrano Olafa, jedynego syna króla Norwegii Haakona VI Magnussona i królowej Małgorzaty, córki Waldemara IV Atterdaga (zm. 1375 r.). Po śmierci ojca w 1380 r. Olof odziedziczył także tron norweski.

Król Danii i Norwegii Olaf zmarł w 1387 r. Jednak zdecydowana polityka jego matki, królowej Małgorzaty, doprowadziła do zjednoczenia pod jej berłem Danii, Szwecji i Norwegii. W 1388 r. na zjeździe na zamku Dalaborg Małgorzata została przez szwedzkich możnych wezwana na pomoc przeciwko królowi Szwecji, Albrechtowi Meklemburskiemu. Królową uznano za „pełnoprawną i prawowitą panią” („fullmäktiga fru och rätta husbonde”) Szwecji. W lutym 1389 r. wojska Małgorzaty pokonały w bitwie pod Åsle rycerstwo Albrechta, który został wzięty do niewoli. Władza w trzech państwach skandynawskich znalazła się w rękach Małgorzaty.

Królowa Małgorzata zamierzała w przyszłości przekazać władzę królewską adoptowanemu w 1389 r. Erykowi (ur. 1382 r.), synowi księcia słupskiego Warcisława VII i Marii meklemburskiej (córki siostry Małgorzaty, Ingeborgi). W 1392 r. Eryk Pomorski został koronowany w Oslo na króla Norwegii (jako Eryk III; wybór na króla nastąpił już w 1389 r.). W 1396 r. został obrany królem w Danii (jako Eryk VII) i w Szwecji (Eryk XIII). W 1397 r. nastąpiła wspólna koronacja na zjeździe w Kalmarze. Jednak faktyczna władza pozostawała skupiona w rękach królowej Małgorzaty, która zmarła w 1412 r.[2]

Unia

Trzy królestwa skandynawskie znalazły się pod panowaniem wspólnego władcy, tworząc jeden z najrozleglejszych terytorialnie organizmów państwowych w ówczesnej Europie. Unia obejmowała poza obszarem Danii, Szwecji i Norwegii także obszar Finlandii, Grenlandii, Islandii, Wyspy Owcze, Szetlandy i Orkady.

Zgodnie z wydanym w Kalmarze tzw. listem unijnym państwa tworzące unię miały pozostawać niezależne od siebie, z zachowaniem własnych praw i administracji. Jednoczyć je miała osoba wybranego wspólnie monarchy, który miał sprawować rządy przy pomocą członków rady pochodzących ze wszystkich trzech państw. Tron miał być dziedziczny. W wypadku bezpotomnej śmierci króla miano wspólnie dokonać wyboru nowego władcy. Planowano prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej. Zagrożeniom zewnętrznym miano się przeciwstawiać wspólnie. Na zawsze miały ustać walki i spory pomiędzy państwami unijnymi.

Zawarta unia miała duże szanse powodzenia i trwałości. Ludność trzech państw, około 1,5 miliona, mówiła podobnym językiem, a różnice w ich zwyczajach i kulturze były nieznaczne. Ukształtowane ostatecznie w XIV w. możnowładztwo skandynawskie miało swoje posiadłości i interesy gospodarcze w granicach wszystkich trzech państw unii i trwała współpraca między nimi była jak najbardziej w interesie tej grupy. Dążenie do ujednolicenia prawa i uporządkowania spraw gospodarczych sprzyjało także chłopstwu zamieszkującemu obszary pograniczne, zwłaszcza pogranicza szwedzko-duńskiego. Wreszcie państwa unijne skuteczniej mogły przeciwdziałać zagrożeniom zewnętrznym, zwłaszcza szczególnie aktualnemu pod koniec XIV w. zagrożeniu ze strony żywiołu niemieckiego, dążącego do rozszerzenia swoich wpływów w basenie Morza Bałtyckiego.

Wszystkie te czynniki przemawiały za powodzeniem. Jednak unia kalmarska okazała się przedsięwzięciem nietrwałym. Interesy każdego z królestw były różne, odmienne były także ich tradycje polityczne. Teoretycznie trzy niezależne królestwa były połączone osobą wspólnego władcy, ale w rzeczywistości od początku przewagę nad dwoma pozostałymi miała Dania, państwo najmocniejsze gospodarczo i najbardziej zaludnione (około połowy ogółu ludności zamieszkującej trzy królestwa skandynawskie).

Unia kalmarska największe rozczarowanie przyniosła Szwedom. Zdecydowanie mniej powodów do niezadowolenia mieli Norwedzy. Własnemu losowi pozostawiono norweskie posiadłości na Atlantyku. Szetlandy i Orkady zostały zastawione, a następnie włączone do Królestwa Szkocji (1472). Właściwie nie interesowano się losem Islandii i Grenlandii.

1397–1448

Zarzewiem wewnątrzunijnych konfliktów pomiędzy Danią i Szwecją była przede wszystkim polityka zagraniczna, która teoretycznie miała być wspólna. Na wielu obszarach interesy szwedzkie i duńskie były ze sobą sprzeczne. Interesy duńskie kierowały się ku północnym Niemcom, na teren Szlezwiku i Holsztynu. Dania prowadziła tutaj dość zaczepną politykę w imieniu całej unii. W latach 20. XV w. prowadzono wojnę z Hanzą, co zdecydowanie nie leżało w interesie Szwecji i przeszkadzało w swobodnym eksporcie szwedzkiego żelaza. Jedynie Norwegia została w mniejszym stopniu bezpośrednio dotknięta konfliktem z miastami Hanzy.

Do niebezpiecznych tarć dochodziło także na gruncie stosunków wewnętrznych. Duńscy wójtowie często nie respektowali dość rozległych praw i swobód szwedzkiego chłopstwa. Prowadziło to do napięć w Szwecji, których kulminacją było powstanie pod przywództwem Engelbrekta Engelbrektssona, które rozszerzyło się na cała Szwecję (1434–1436).

Powstanie Engelbrekta rozpoczęło się w górniczym Bergslagen. Powodem wybuchu, według średniowiecznych źródeł, były nadużycia lokalnego duńskiego wójta, Jøsse Eriksena. To, że do wybuchu powstania doszło właśnie w Bergslagen, ówczesnym centrum wydobycia i obróbki rudy żelaza, przyczynił się także konflikt Danii z Lubeką. Wojna z Hanzą utrudniała eksport szwedzkiego żelaza.

Latem 1434 r. większość zamków królewskich w Svealandzie znalazła się w rękach powstańców. Do chłopskiego pospolitego ruszenia przyłaczyła się także szlachta. W sierpniu 1434 r. powstanie objęło także Götaland. Wojska powstańcze przekroczyły granicę duńską, wkraczając do Hallandu. Pod kontrolą Engelbrekta Engelbrektssona znalazła się duża część tej prowincji. Po nieudanej próbie floty duńskiej wysadzenia desantu pod Sztokholmem, Eryk Pomorski zawarł z powstańcami zawieszenie broni.

W styczniu 1435 r. na zjeździe w Arboga, nazywanym pierwszym riksdagiem w historii Szwecji, Engelbrekt Engelbrektsson został wybrany naczelnikiem (rikshövitsman) – głównym dowódcą wojskowym. Wybrano także sześciu naczelników osobno dla każdej prowincji. Jednak do zawarcia, jak się miało okazać, krótkotrwałego pokoju doszło dopiero w jesieni. W październiku 1435 r. Eryk Pomorski dokonał pewnych ustępstw, głównie na rzecz szwedzkiego możnowładztwa, i na nowo został uznany królem.

W 1436 r. doszło do wznowienia walk. Wyraźnie zaznaczyły się także różnice pomiędzy przywódcami powstania, Engelbrektem Engelbrektssonem, reprezentującym przede wszystkim warstwy niższe,  chłopstwo i górników, a Karlem Knutssonem (Bonde), stojącym na czele możnowładztwa. W maju 1436 r. na jednej z wysp jeziora Hjälmaren został zamordowany Engelbrekt Engelbrektsson. Wojska chłopskie pozostały bez swego przywódcy.

Śmierć Engelbrekta Engelbrektssona przyniosła uspokojenie i we wrześniu 1436 r. szwedzka Rada zawarła pokój z Erykiem Pomorskim. Pozycja unijnego króla w Szwecji została poważnie osłabiona, a idea samej unii już nigdy nie odzyskała w tym kraju tej samej popularności jaką miała chociażby przed 1434 r. Właściwie był to początek końca unii kalmarskiej, której historię aż do 1523 r. wypełniały walki, przerywane krótszymi lub dłuższymi okresami pokoju, pomiędzy dążącymi do utrzymania unii królami duńskimi i ich stronnikami w Szwecji a dążącą do niezależności większością Szwedów.

Jesienią 1438 r. regentem w Szwecji obrano Karla Knutssona (Bonde). W 1439 r. niepopularny Eryk Pomorski został zdetronizowany w Danii i Szwecji, a w 1442 r. w Norwegii. Nowym królem obrano Krzysztofa Bawarskiego z rodu Wittelsbachów, siostrzeńca Eryka Pomorskiego. Obejmował on tron kolejno w Danii (1440), Szwecji (1441) i Norwegii (1442). Po usunięciu z tronu Eryk Pomorski przebywał na Gotlandii, gdzie utrzymywał się z napadów na statki należące do Hanzy.

Krzysztof Bawarski zmarł bezpotomnie w 1448 r. W Szwecji królem obrano głównego przedstawiciela możnowładztwa Karla Knutssona (Bonde), zasiadającego na tronie szwedzkim w trzech okresach jako Karol VIII oraz w Norwegii od października 1449 r. do maja 1450 r. jako Karol I. W Danii zaś królem wybrano w 1448 r. Chrystiana I Oldenburga, uznanego królem w Norwegii w 1450 r. Wybór dwóch władców w krajach unijnych oznaczał w praktyce zerwanie unii i rozpoczęcie między nimi ostrej rywalizacji o władzę.

  1. Pomnik Engelbrekta w Arboga, fot. zbigur (2018)

1448–1497

Karol VIII Knutsson (Bonde) trzy razy zasiadał na tronie Szwecji i dwa razy był z niego usuwany (zmarł śmiercią naturalną w 1470 r.). Pierwszy okres jego panowania w Szwecji (1448–1457) upłynął pod znakiem toczonej od 1451 r. nierozstrzygniętej wojny z Danią i jej królem Chrystianem I Oldenburgiem. Sporo uwagi poświęcił także niepopularnym reformom wewnątrz kraju, które miały na celu wzmocnienie władzy centralnej. W 1457 r. przeciwko Karolowi VIII wystąpiło niezadowolone szwedzkie możnowładztwo na czele z arcybiskupem Jönsem Bengtssonem (Oxenstierna). W lutym 1457 r. król został zmuszony do ustąpienia i schronienia się w Gdańsku, gdzie przebywał do 1464 r.

Regencję w Szwecji po usunięciu Karola VIII objęli wspólnie arcybiskup Uppsali Jöns Bengtsson (Oxenstierna) i pochodzący z duńskiego rodu możnowładczego Erik Axelsson (Tott). W czerwcu 1457 r. złożono hołd Chrystianowi I jako królowi. Oznaczało to ponowne przywrócenie unii. Niedługo potem w Szwecji rozpoczął się okres politycznego chaosu, powstań i bezwzględnej rywalizacji poszczególnych stronnictw możnowładczych. W okresie tym w Szwecji na skutek prowadzonej agitacji antyunijnej zarysowały się wyraźne nastroje antyduńskie.

W sierpniu 1464 r. Karol VIII Knutsson (Bonde) został wezwany do powrotu z Gdańska i ponownego objęcia władzy, którą utrzymał do stycznia 1465 r., kiedy regencję na krótko objął stojący na czele powstania przeciw Chrystianowi I biskup Linköping Kettil Karlsson (Vasa). Po jego śmierci w sierpniu 1465 r. regencja przeszła w ręce arcybiskupa Jönsa Bengtssona (Oxenstierna). W 1466 r. regentem został ponownie Erik Axelsson (Tott), zaś w listopadzie 1467 r. do Sztokholmu wkroczył Karol VIII Knutsson, który po raz trzeci i ostatni objął włądzę królewską.

Bezpośrednio po śmierci Karola VIII Knutssona w maju 1470 r. doszło do krótkiej walki o władzę pomiędzy krewnym i współpracownikiem zmarłego króla Stenem Sture Starszym i Ivarem Axelssonem (Tott). Był to wpływowy możny, przedstawiciel wywodzącego się z duńskiej Skanii rodu Tott, jeden z braci Axelssonów („Axelssönerna”), których posiadłości znajdowały się w całej Skandynawii, od Finlandii po Skanię. Ivar Axelsson wszedł w porozumienie z Stenem Sture, w którym ten obiecał dopilnować, aby kilkuletni syn zmarłego króla, Karl Karlsson (Bonde) otrzymał jedynie niewielką część spadku po ojcu. Sten Sture zagwarantował również, że Karl Karlsson nigdy nie będzie królem. Uznanym regentem został on sam, Sten Sture Starszy.

O swoje prawa do Szwecji upomniał się także król Chrystian I, który na czele floty duńskiej przybył latem 1471 r. pod Sztokholm. Rozpoczęły się pertraktacje. Jednak regent Sten Sture Starszy i popierające go stronnictwo nie chciało przywrócenia unii. 10 października 1471 r. wojska Chrystiana I zostały pokonane na wzgórzu Brunkeberg, na północ od ówczesnego Sztokholmu. Sten Sture Starszy utrzymał swoją władzę do 1497 r.

Regencja Stena Sture Starszego (1470–1497)

Po zwycięstwie regenta Stena Sture Starszego na wzgórzu Brunkeberg, w Szwecji nastąpiły dwa dziesięciolecia względnego spokoju i stabilizacji wewnętrznej. Najważniejszymi problemami w polityce szwedzkiej po 1471 r. pozostawała kwestia unii z Danią i granice na wschodzie, gdzie rosło w siłę państwo moskiewskie. Zwycięstwo wzmocniło pozycję regenta wobec skłóconego i rozbitego możnowładztwa. Sten Sture Starszy, zdecydowany przeciwnik unii, cieszył się także wielką popularnością wśród prostego ludu, do którego pomocy często odwoływał się w swoich sporach z dążącymi z przywrócenia unii stronnictwami możnych.

Zawarty w 1472 r. na zjeździe w Kalmarze traktat pokojowy z Danią na pewien czas regulował stosunki z Chrystianem I. Po jego śmierci w 1481 r. na nowo podjęto rozmowy o przywrócenie unii. Szczególnie silne tendencje prounijne reprezentowali możni zasiadający w szwedzkiej Radzie Królestwa. Według decyzji Rady z 1458 r. następcą tronu szwedzkiego był syn Chrystiana I, Jan (Hans), który ze swej strony zaczął wysuwać pretensje do tronu szwedzkiego.

Przedstawiciele możnowładztwa z trzech państw skandynawskich podjęli rozmowy, których rezultatem był reces kalmarski z września 1483 r., w którym ustalono zakres władzy królewskiej. Władza króla unijnego miała być ograniczona na rzecz Rady. Król nie mógł bez jej zgody m.in. nakładać podatków, nadawać zamków i lenn. Rada miała kontrolować finanse państwa, a w czasie nieobecności króla rządy miała sprawować komisja Rady w składzie po dwóch dostojników świeckich i duchownych. Potwierdzone zostały przywileje szlachty i duchowieństwa oraz król Hans obiecał włączyć na powrót Gotlandię do Szwecji.

Postanowienia osiągniętego porozumienia nie zostały jednak zrealizowane na skutek polityki regenta Stena Sture Starszego. W kolejnych latach rosła w siłę skierowana przeciwko niemu opozycja panów zasiadających w Radzie. Dodatkowo sytuację zaostrzał konflikt Stena Sture Starszego z arcybiskupem Uppsali Jakobem Ulfssonem o zajęty przez regenta kompleks dóbr Hammersta w Södermanlandzie.

Bezpośrednią przyczyną upadku regenta była polityka zagraniczna i prowadzona nad Zatoką Fińską nierozstrzygnięta wojna szwedzko-moskiewska (1495–1497). Po przyłączeniu w 1478 r. Nowogrodu do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego Iwan III (1462–1505) podjął dalszą ekspansję w kierunku Bałtyku. W 1495 r. wojska moskiewskie skierowały się do ataku na posiadłości szwedzkie w Karelii, uderzając na Wyborg i Nyslott (fiń. Savonlinna).

Wobec zagrożnia wschodniej granicy państwa Rada szwedzka zmusiła regenta do rozpoczęcia negocjacji ze sprzymierzonym od 1493 r. z Iwanem III królem Danii Hansem. Niedługo potem, latem 1494 r., Rada szwedzka podjęła rozmowy z Radą duńską, osiągając poroumienie na zasadach postanowień recesu kalmarskiego (1483). W odpowiedzi Sten Sture Starszy odwołał się do poparcia ludu, zwołując wiosną 1495 r. do Linköping zjazd przedstawicieli poszczególnych prowincji i miast. Regent wyszedł tym razem zwycięsko ze starcia z opozycją. Nawiązane w Kalmarze rokowania z Hansem zostały przerwane.

Późną jesienią 1495 r. regent odpłynął do Finlandii, wioząc ze sobą poświęcony sztandar św. Eryka. Atak moskiewski na Wyborg załamał się, ale wojna w Finlandii trwała do końca 1496 r., nie przynosząc żadnej ze stron większych sukcesów. Na początku 1497 r. zawarto pokój na 6 lat, pozostawiający graniczny status quo na zasadach postanowień traktatu pokojowego z Nöteborga (1323).

Po powrocie do Szwecji w grudniu 1496 r. czekała Stena Sture nowa walka ze skupioną wokół Rady opozycją, żądającą jego ustąpienia. Sten Sture o pomoc zwrócił się znów do ludu i na czele oddziałów chłopskich obległ zamek Almarestäket (Stäket) w Upplandzie, posiadłość stojącego na czele opozycji arcybiskupa Jakoba Ulfssona, który rzucił na niego za to klątwę.

Kiedy latem 1497 r. pod Sztokholmem wylądowały oddziały duńskie króla Hansa, w Szwecji toczyła się wojna domowa. 28 września 1497 r. oddziały Stena Sture Starszego poniosły porażkę w bitwie pod Rotebro. Podjęto rokowania, w wyniku których osiągnięto porozumienie. Hans zobowiązał się do powszechnej amnestii i przestrzegania zasad recesu kalmarskiego. Następnie Hans został koronowany 26 listopada 1497 r. w Sztokholmie na króla Szwecji.

W rezulacie zawartego z Hansem porozumienia Sten Sture Starszy zrzekł się władzy regenta i lenn, które posiadał pełniąc ten urząd. W zamian otrzymał tytuł ochmistrza (rikshovmästare) i dożywotnio całą Finlandię, Nyköping i inne mniejsze nadania, które zapewniały mu znaczne dochody.

  1. Św. Jerzy walczący ze smokiem, wyk. Bernt Notke, 1489 r., Storkyrkan w Sztokholmie, fot. zbigur (2017)
  2. „Huk wyborski” (1495 r.) wg Olausa Magnusa, fragment Carta Marina, 1539 r. (Wikimedia Commons)

1497–1523

Hans (Jan) II koronowany w Sztokholmie pod koniec listopada 1497 r. panował w Szwecji do 1501 r. Jego łagodność i hojność wobec Stena Sture Starszego wywołała niezadowolenie tych panów z Rady, którzy wezwali go do objęcia tronu. Król Hans nie miał już po prostu ziemi na nowe nadania i nie mógł ich w ten sposób wynagrodzić. Kiedy Hans II odebrał Stenowi Sture część lenn, były regent przyłączył się do opozycji, która go wcześniej obaliła. Wraz ze swoim niedawnym przeciwnikiem, Svante Nilssonem, którego Hans II uczynił marszałkiem (riksmarsk) oraz Hemmingiem Gadhem, wytrawnym politykiem, który po 20-letnim pobycie w Kurii rzymskiej został wybrany biskupem Linköping, Sten Sture Starszy zaczął spiskować przeciw królowi.

Na wieść o klęsce Hansa II w walce z chłopami w Ditmarschen w 1500 r., Rada szwedzka ze Svante Nilssonem i Stenem Sture na czele wystąpiła w 1501 r. przeciwko królowi. Krok ten uzasadniano nie przestrzeganiem przez Hansa II postanowień recesu kalmarskiego (1483), nakładaniem podatków i wprowadzaniem duńskich wójtów. Sten Sture Starszy został ponownie obwołany regentem.

Walki między powstańcami szwedzkimi, wśród których chłopi i górnicy z Dalarna odgrywali znowu dużą rolę, a wojskami królewskimi toczyły się najpierw przy granicy norweskiej, a potem w głębi kraju. W lecie 1502 r. królewicz Chrystian, syn Hansa II, uderzył na Västergötaland i Bohuslän, ale został zmuszony do odwrotu. W końcu 1503 r. wojska duńskie zajmowały już tylko Kalmar, Bornholm i Gotlandię.

Sten Sture Starszy zmarł nagle w grudniu 1503 r. podczas podróży, którą odbywał w towarzystwie Hemminga Gadha. Podstęp biskupa, który ukrył zwłoki i opóźnił ogłoszenie wieści o śmierci regenta, pomogły sprzymierzonemu z nim Svante Nilssonowi w osiągnięciu tytułu regenta, wbrew stanowisku arcybiskupa Uppsali Jakoba Ulfssona i dużej części możnych.

Regencja Svante Nilssona (1504­–1511/1512)

Svante Nilsson, wybrany regentem na początku 1504 r., rządził do swej śmierci na przełomie 1511 i 1512 r.[3] Jego rządy wypełniły walki i pertraktacje z królem unijnym Hansem II oraz równoczesne przeciwdziałanie rosnącej w siłę opozycji wewnętrznej, na której czele stał arcybiskup Jakob Ulfsson.

Sytuacja po śmierci Stena Sture Starszego była trudna. Wojna z Danią trwała nadal. Perspektywa blokady handlowej zmusiła Szwedów do ustępstw. Równolegle z działaniami wojennymi Rada podjęła pertraktacje z Hansem II. Jego warunki były ciężkie. Powoływał się na swe prawa do korony szwedzkiej i żądał jej dla swego syna Chrystiana. Kiedy Szwedzi odmówili koronacji Chrystiana, Hans II zażądał rocznego trybutu tytułem rekompensaty za dochody należne mu ze Szwecji. Pod wpływem trudności spowodowanych blokadą, Rada szwedzka zgodziła się na płacenie mu rocznie 12 000 marek srebra.

W 1509 r. w Kopenhadze zawarto pokój. Jego postanowienia nigdy nie weszły w życie. Szwedzi wykorzystali konflikt pomiędzy Danią a Lubeką, zaniepokojoną wzrostem potęgi duńskiej na Bałtyku, stając po stronie Lubeki. Wojna rozpoczęła się od nowa i toczyła się na morzu i lądzie.

W 1511 r. książę Chrystian zaatakował i spustoszył Västergötland. Rada skłonna była znów do podjęcia rokowań z Hansem II, wbrew stanowisku regenta, żądając zawarcia pokoju i dowodząc, że wojna pustoszy kraj. Chodziło jednak o coś więcej. Arcybiskup Jakob Ulfsson i większość możnych z Rady dążyli do pokoju z Danią, aby podjąć ekspansję handlową na wschodzie.

W konflikcie z Radą Svante Nilsson, podobnie jak Sten Sture Starszy, opierał się na mieszkańcach Dalarna, korzystając z pośrednictwa proboszcza w Felingsbro (następnie w Mora), Arvida Siggessona. Jego stronnikami byli też Hemming Gadh i kanclerz Peder Jakobsson Sunnanväder. Do otwartego zerwania pomiędzy regentem a Radą doszło w 1511 r. Oskarżony o przekupstwo, samowolę, uciskanie chłopów i dzierżawców, Svante Nilsson zwrócił się o pomoc do mieszkańców Dalarna i mieszczan sztokholmskich. W styczniu 1512 r. w Arboga miał odbyć się zjazd, an którym zamierzano osiągnąć jakieś porozumienie, ale niedługo wcześniej Svante Nilsson niespodziewanie zmarł.

Regencja Erika Trolle (1512). Sten Sture Młodszy (1512–1520)

Wybrana literatura

Źródła drukowane

Opracowania

  • Andersson Ingvar, Dzieje Szwecji (Warszawa: PIW 1967).
  • Boken om Sveriges historia (Stockholm: Forum 1999).
  • Den Svenska Historien. Band 2 Från Birger Jarl till Kalmarunionen (Stockholm: Bonnier 1992).
  • Den Svenska Historien. Band 3 Kyrka och riddarliv. Karl Knutsson och Sturetiden (Stockholm: Bonnier 1992).
  • Eriksson Bo, Sturarna. Makten, morden, missdåden (Stockholm: Norstedts 2017).
  • Harrison Dick, Eriksson Bo, Sveriges historia 1350–1600 (Stockholm: Norstedts 2010).
  • Kersten Adam, Historia Szwecji (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973).
  • Larsson Lars-Olof, Kalmarunionens tid (Stockholm: Prisma 1997).
  • Ljungqvist Charpentier Fredrik, Den långa medeltiden. De nordiska ländernas historia från folkvandringstid till reformation (Stockholm: Dialogos 2015).
  • Rosén Jerker, Svensk historia. Tiden före 1718 (Lund: Esselte Studium, 4:e uppl. 1978).
  • Åberg Alf, Vår svenska historia (Stockholm: Natur och kultur 1978).
  • (Kalmarunionen) LINK do zdigitalizowanej bazy Svensk historisk bibliografi (SHBd 1771–2010).


Przypisy

[1] Koronacja Eryka na króla Norwegii odbyła się w Oslo już w 1392 r. (L.-O. Larsson, Kalmarunionens tid, Stockholm 1997, s.12).

[2] F. Ch. Ljungqvist, Det långa medeltiden. De nordiska ländernas historia från folkvandringstid till reformation, Stockholm 2015, s. 102.

[3] Zmarł na zamku w Västerås 31 grudnia 1511 r. lub 2 stycznia 1512 r.



Kategorie:Artykuły, Historia Danii, Historia Norwegii, Historia Szwecji, Średniowiecze

Tagi: ,

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s

%d blogerów lubi to: