1527–1528 Powstanie Daljunkerna (Daljunkerns uppror)

Po stłumieniu i straceniu przywódców powstania z 1525 r. w Dalarna rozpoczęły się nowe niepokoje. Na początku 1527 r. do króla doszły wieści o działalności człowieka podającego się za „Nilsa Sture”, syna regenta Stena Sture Młodszego, a w historiografii nazywanego Daljunkernem. W połowie kwietnia 1527 r. Daljunkern skierował do mieszkańców Värmlandu wezwanie do walki przeciwko reżimowi Gustawa Wazy. Sam siebie nazywał: „Nilsem Sture, prawowitym spadkobiercom Szwecji i z Bożą pomocą jej przywódcą”. W wezwaniu do mieszkańców Värmlandu mówił, że ogół ludności Dalarna jest już zdecydowany do wystąpienia przeciw obecnej władzy, którą oskarżał o niszczenia kościołów i klasztorów, o zamiar wprowadzenia nowej wiary i odrzucenie wiary przodków, a także wprowadzanie nowych nieuzasadnionych obciążeń podatkowych.

Gustaw Waza ok. 1550 r, mal. nieznany (Wikimedia Commons)


Nie jest pewne jak duże poparcie otrzymał Daljunkern wśród ogółu mieszkańców Dalarna. Jednak podobnie jak w powstaniu 1525 r. do wystąpienia przeciw Gustawowi Wazie doszło w północnej części prowincji, natomiast w południowej, górniczej części, ludność była podzielona. Król nie zlekceważył niebezpieczeństwa i niepokoje w Dalarna stały się jednym z powodów zwołania na 1527 r. riksdagu do Västerås, któremu zapewniono silną osłonę zbrojną. Zgromadzone stany potępiły buntowników i sytuacja w kraju wydawała się uspokajać.

Jednak niebezpieczeństwo nie zostało zażegnane. Daljunkern udał się, podobnie jak dwa lata wcześniej Peder Sunnanväder i Knut Mikaelsson, do Norwegii, gdzie szukał kontaktu kręgami, których celem było uniezależnienie kraju od Danii i oderwanie Viken (część Bohuslänu) od Szwecji. Na czele tej grupy stał arcybiskup Trondheim, Olov Engelbrektsson oraz Vincens Lunge, członek norweskiej Rady i Inger Ottesdotter, pani na Austrått. Dla wsparcia powstańców w Dalarna rozpoczęto nawet organizację uderzenia z terenu Norwegii.

Wkrótce po koronacji na początku 1528 r. Gustaw Waza wkroczył do Dalarna na czele dużych sił. Ludność prowincji została zebrana w Stora Tuna, gdzie została okrążona przez oddziały królewskie z działami. Odczytano utrzymany w ostrym tonie „list upominający”. Przywódcy powstania zostali straceni na miejscu, a zgromadzeni złożyli nową przysięgę na wierność. Następnie Gustaw Waza zażądał od udzielających Daljunkernowi schronienia w Norwegii jego natychmiastowego wydania. Zamiast tego umożliwiono mu ucieczkę. Daljunkernowi udało się przedostać do Rostocku, gdzie na żądanie Gustawa Wazy został uwięziony, skazany i stracony w 1528 r.


Wybrana literatura

Źródła drukowane

  • Svart Peder, Gustav Vasas krönika.

Opracowania

  • Andersson Ingvar, Dzieje Szwecji (Warszawa: PIW 1967).
  • Den Svenska Historien. Band 4 Gustav Vasa. Riket formas (Stockholm: Bonnier 1992).
  • Harrison Dick, Eriksson Bo, Sveriges historia 1350–1600 (Stockholm: Norstedts 2010).
  • Larsson Lars-Olof, Gustav Vasa – landsfader eller tyrann? (Stockholm: Prisma 2002).
  • Rosén Jerker, Svensk historia. Tiden före 1718 (Lund: Esselte Studium, 4:e uppl. 1978).


Kategorie:Artykuły, Historia Norwegii, Historia Szwecji, Nowożytność, Wojny, powstania

Tagi: , , ,

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s

%d blogerów lubi to: