Dobrze widoczny z autostrady E4/20 niewielki kościół romański z początku XII w., którego budowa jest związana z legendą o św. Botwidzie. Według przekazów nawrócony na chrześcijaństwo w Anglii św. Botwid miał wznieść w Säby nad jeziorem Bornsjön kościół misyjny poświęcony św. Albanowi…

Kościół w Salem (Salems kyrka) ewangelicko-luterańskiego Kościoła Szwecji, należący do powstałej w średniowieczu parafii Salem (Salems församling) w diecezji Strängnäs.

Murowany kościół romański, pochodzący z początku XII w. Jest położony na Södertörnie w gminie Salem (Salems socken, Svartlösa härad, Södermanland) w Stockholms län, bezpośrednio nad jeziorem Bornsjön, niedaleko od Gamla Södertäljevägen (Bergaholmsvägen) i autostrady E4/E20, między Hallundą a Södertälje. 🌐

Współrzędne geograficzne: 59°13′6.7″N 17°46′12.7″Ö

Dojazd: hitta.se, sl.se

Salems kyrka (2017), fot. zbigur

Historia kościoła

Najstarsza historia kościoła jest związana z hagiograficzną legendą o św. Botwidzie – apostole Södertörnu, który ok. 1120 r. miał zginąć męczeńską śmiercią na wyspie Rågö (w archipelagu Södermanlandu) z rąk wyzwolenego wcześniej przez siebie i ochrzczonego słowiańskiego niewolnika (träl), którego zamierzał odesłać do jego ojczyzny. Według legendy św. Botwid miał zostać zabity swoim własnym toporem.

Kościół parafii Salem od czasów średniowiecza był przebudowywany i rozbudowywany, jednak jego architektura zachowała swój pierwotny charakter. Budowla została wzniesiona na początku XII w. w stylu romańskim. Zakrystia powstała w XIII w. Na początku XIV w. poszerzono i powiększono nawę główną, a w XV w. po południowej stronie zbudowano vapenhus (kruchtę) oraz wykonano sklepienie gwiazdowe.

W połowie XVII w. dobudowano obecne prezbiterium. Początkowo miała to być kaplica grobowa dla Carla Henrika Wrede (syna Henrika Wrede, który zginął w 1605 r. w bitwie pod Kircholmem, gdzie uratował życie Karola IX, ofiarując mu swojego konia). Szybko plany zostały zmienione i kaplicę przebudowano w prezbiterium z grobowcem należącym do rodu Wrede. Charakterystyczna przypora wieży została dobudowana w XVIII w.

1. Salems kyrka (2018), fot. zbigur

Wnętrze

Najstarszym zabytkiem wyposażenia kościoła jest wyrzeźbiona w piaskowcu chrzcielnica  z początku XII w. Nie jest wykluczone, że chrzcielnica była używana przez św. Botwida do chrztu mieszkańców Södertörnu. Z XIII w. pochodzi krucyfiks triumfalny zawieszony na łuku tęczowym. Późnośredniowieczna nastawa ołtarzowa, datowana na lata 70. XV w. i przypisywana pochodzącemu z Lubeki mistrzowi Hermenowi Rode, z wizerunkami m.in. św. Botwida, św. Brygidy i św. Eryka, została w 1872 r. przekazana do Statens historiska museum (Państwowe Muzeum Historyczne) w Sztokholmie, gdzie jest przechowywana.

Obecne wyposażenie wnętrza pochodzi z 1809 r., kiedy przeprowadzono dużą renowację. Zwraca uwagę charakterystyczne umiejscowienie zbudowanej wówczas kazalnicy, znajdującej się bezpośrednio nad ołtarzem. Dawna kazalnica została rozebrana i zaginęła. Na ścianach po obu stronach ołtarza są zawieszone tarcze herbowe.

1. Nawa główna (2018), fot. zbigur

Otoczenie

Kościół i cmentarz są położone na niewielkim półwyspie bezpośrednio nad jeziorem Bornsjön. Przy kościele znajdują się zabudowania plebanii i parking. Zabudowania plebanii i bryła kościoła są dobrze widoczna z autostrady E4/E20 (Södertäljevägen).

1. Cmentarz (2018), fot. zbigur

Szlak pielgrzymkowy św. Botwida

We wrześniu 2017 r. otwarto szlak pielgrzymkowy św. Botwida (Sankt Botvids pilgrimsled) pomiędzy kościołami w Botkyrka i Salem. Przejście 7,5 km trasy zajmuje około 3 i pół godziny.

Kategorie:Kościoły, Miejsca

Tagi: Kościoły w Södermanlandzie