| Król Danii i Norwegii | 1514–1523 |
| Król Szwecji | 1520–1521 |
| Ur. 1 lipca 1481 r., Nyborg |
| Rodzice: Hans (Jan Oldenburg) i Krystyna saska |
| Zm. 25 stycznia 1559 r., Kalundborg, pochowany w kościele franciszkanów w Odense. W 1805 r. grób przeniesiono do katedry św. Kanuta |
Chrystian II, mal. Michael Sittow, 1515 r.
(Wikimedia Commons)
Chrystian II, z dynastii Oldenburgów, duń. Christian 2., szw. Kristian II Tyrann (1481–1559), król Danii i Norwegii (1513–1523), król Szwecji (1520–1521). Żonaty od 1515 r. z siostrą cesarza Karola V Habsburga, Izabelą (Elżbietą) burgundzką.
Urodził się 1 lipca 1481 r. na zamku w Nyborgu, jako trzeci syn króla Danii, Norwegii i Szwecji Hansa (1455–1513) i Krystyny saskiej (1461–1521). W młodości otrzymał dobre wykształcenie i wcześnie zaczął pełnić odpowiedzialne funkcję. W 1506 r. wyznaczony namiestnikiem Norwegii. Po śmierci ojca w 1513 r. objął tron Danii i Norwegii. W podpisanym przez niego 22 lipca 1513 r. poręczeniu (Haandfaestning)[1] przyjął warunek duńskiej rady państwa, że w razie złamania narzuconych mu przez radę ograniczeń, poddani będą mogli wypowiedzieć mu posłuszeństwo. Koronacja w Kopenhadze odbyła się 11 czerwca 1514 r. Miesiąc później został w Oslo koronowany na króla Norwegii. W trakcie negocjacji przedkoronacyjnych nie uregulowano kwestii rządów Chrystiana w Szwecji.
Po objęciu rządów starał się ograniczyć rolę rady państwa, skutecznie osłabiając jej pozycję, a wzmacniając własną. Starał się także zreformować stosunki społeczne i gospodarcze. Ingerował także w sprawy Kościoła, wysuwając m.in. na godności biskupie swoich stronników.
…
W listopadzie 1520 r. koronowany w Sztokholmie na króla Szwecji. Krótko po koronacji doprowadził do krwawej rozprawy ze swoim przeciwnikami w Szwecji („krwawa łaźnia sztokholmska”). Wydarzenia te doprowadziły do wybuchu szwedzkiego powstania przeciw Chrystianowi II pod wodzą Gustawa Wazy.
W 1523 r. w następstwie powstania szlachty duńskiej został zdetronizowany i udał się na wygnanie do Niderlandów pod opiekę swojego szwagra, cesarza Karola V. Królem w Danii obwołano jego stryja, Fryderyka I Oldenburga. W 1531 r. przy wsparciu cesarza podjął próbę odzyskania tronu, lądując ze stosunkowo niewielkimi siłami w Norwegii. Akcja nie powiodła się, a Chrystian II został pojmany przez Fryderyka I. Był więziony do końca życia.
Zmarł 25 stycznia 1559 r. na zamku Kalundborg na Zelandii. Został pochowany w kościele franciszkanów w Odense. W 1805 r. grób przeniesiono do katedry św. Kanuta.
Rodzina i potomstwo
Żonaty od 1515 r. z Izabelą Habsburżanką (zw. też Elżbietą Austriaczką, burgundzką lub kastylijską; 1501–1526), córką króla Kastylii Filipa I Pięknego (1478–1506) i Joanny Szalonej (1479–1555). Z tego małżeństwa pochodzili:
- Hans (Jan; 1518–1532), następca tronu;
- bliźniacy Maksymilian i Filip urodzeni w 1519 r.; zmarli krótko po porodzie;
- Dorota (1520–1580), żona elektora palatynackiego Fryderyka II;
- Krystyna (1521–1590), w 1534 r. poślubiła księcia Mediolanu Franciszka II Sforzę; po raz drugi wyszła za mąż w 1541 r. za księcia Lotaryngii Franciszka I;
- syn o nieznanym imieniu, zmarły po narodzeniu w 1523 r.
Malarstwo historyczne
- Chrystian II więziony w wieży zamku Sønderborg, mal. Carl Bloch, 1871 r. (Wikimedia Commons)
Wybrana literatura
- Albrectsen Esben: Christian 2 [w:] Norsk biografisk leksikon, Store norske leksikon. [dostęp: 14-09-2019]
- Venge Mikael, Eller Povl: Christian 2. [w:] Dansk Biografisk Leksikon, Gyldendal. [dostęp: 14-09-2019]
Przypisy
[1] Haandfæstning (håndfæstning) – pisemne poręczenie poważnie ograniczajęce władzę królewską w Danii, zobowiązujące wstępującego na tron pochodzącego z wyboru króla do przestrzegania praw i przywilejów poddanych. Po raz pierwszy do wydania aktu został zmuszony w 1282 r. przez możnych Eryk V Klipping. Ostatni taki akt został podpisany w 1648 r. przez Fryderyka III. W 1660 r. w Danii zaprowadzono absolutyzm i kraj stał się monarchią dziedziczną.
Kategorie:Biogramy, Historia Danii, Historia Norwegii, Historia Szwecji, Nowożytność, Średniowiecze
zbigur.org 
Skomentuj