| Kanclerz Szwecji | 1593–1600 |
| Ur. 13 lipca 1550 r., Sundby (parafia Öja, Södermanland) |
| Rodzice: Lars Siggesson Sparre i Brita Turesdotter (Trolle) |
| Zm. 20 marca 1600 r., Linköping |
Erik Larsson Sparre, mal. nieznany, 1595 r., w zbiorach zamku Gripsholm (Wikimedia Commons)
Erik Larsson Sparre (1550–1600), kanclerz Szwecji i członek Rady Królestwa (Riksråd).
Urodził się 13 lipca 1550 r. jako syn marszałka Szwecji Larsa Siggessona Sparre i Britty Turesdotter (Trolle). W młodości otrzymał bardzo dobre wykształcenie. Studiował w Padwie i prawdopodobnie we Frankfurcie nad Odrą. Władał językami łacińskim, włoskim, francuskim i niemieckim. Od 1574 r. obejmował wysokie urzędy w państwie. W 1575 lub 1576 r. wszedł w skład Rady Królestwa. Od 1582 r. namiestnik królewski w Västmanlandzie i Dalarna. Był jednym z najbliższych współpracowników Jana III Wazy i stronnikiem króla w jego konflikcie z ks. Karolem Sudermańskim. W 1585 r. opracował dzieło Pro lege, rege et grege, w którym stwierdzał, że król musi rządzić państwem w ścisłej współpracy z arystokratyczną Radą Królestwa. W 1587 r. otrzymał wraz z Erikiem Brahe misję reprezentowania interesów Zygmunta Wazy podczas elekcji na tron Rzeczypospolitej. Okazał się być zręcznym dyplomatą, przyczyniając się do wyboru Zygmunta na tron polski. Mimo to po powrocie do Szwecji znalazł się w niełasce u Jana III, gdyż podczas rokowań obiecał stronie polskiej zrzeczenie się Estonii. Po śmierci Jana III w 1592 r. i objęciu tronu szwedzkiego przez Zygmunta pogodził się z ks. Karolem Sudermańskim. Stał się jednym z głównych krytyków króla (zwłaszcza podczas konwentu protestanckiego w Uppsali 1593). Z czasem jednak wzajemne relacje z ks. Karolem Sudermańskim stopniowo pogarszały się. Mimo to Erik Sparre podpisał się pod decyzją riksdagu w Söderköping 1595 r o uznaniu ks. Karola Sudermańskiego regentem oraz o wydaleniu wszystkich katolików z kraju. Punktem zwrotnym była decyzja ks. Karola Sudermańskiego zbrojnej rozprawy z najwierniejszym stronnikiem Zygmunta, namiestnikiem Finlandii, Clasem Erikssonem Flemingiem. Erik Sparre wraz z kilkoma innymi członkami Rady Królestwa wiosną 1597 r. zaprotestował i otwarcie wystąpił przeciw regentowi, szukając pomocy u Zygmunta w Polsce. Doszło do interwencji króla, który 30 czerwca 1598 r. na czele wojska wylądował w Szwecji. Zygmunt został pokonany w bitwie pod Stångbro 25 września 1598 r. i następnie zmuszony do wydania regentowi swoich stronników, w tym kilku członków Rady Królestwa. 20 marca 1600 r. na rynku w Linköping po swego rodzaju procesie sądowym pięciu z nich, wraz z Erikiem Sparre, zostało ściętych na rynku w Linköping (Linköpings blodbad).
Rodzina i potomstwo
12 października 1578 r. poślubił w Sztokholmie Ebbę Pedersdotter Brahe (1555–1634), córke Pera Brahe St., z którą miał 12 dzieci, wśród nich pięciu synów:
- Johan Sparre (1587–1632), członek Rady Królestwa i landmarszałek
- Lars Sparre av Rossvik (1590–1644), członek Rady Królestwa, landmarszałek
- Peder (Per) Sparre (1592–1647), członek Rady Królestwa, lagman
- Thure Sparre (1593–1664), członek Rady Królestwa, lagman
- Carl Sparre (1595–1632).
Wybrana literatura
- Den Svenska Historien. Del 5. Sverige blir en stormakt, Stockholm: Bonnier 1992, s. 30–31.
- Eriksson Janbrink Bo: Erik Sparre [w:] Svenskt biografiskt lexikon, Bd 32 (2003–2006).
- Nordisk familjebok (1917) Erik Larsson Sparre.
Kategorie:Biogramy, Historia Szwecji, Nowożytność
zbigur.org 
Skomentuj